Het Goede Leven

Savater heeft mij persoonlijk behoorlijk geraakt met z’n treffende, beeldende schetsen en zijn eenvoudige kijk op ‘het goede leven’. Dat begint met respect voor jezelf, waarna je respect voor de ander kunt tonen. Alles wat je ten gunste van anderen doet komt ook jezelf ten goede.

Het gaat om het verschil tussen slaafse muizen en vrije leeuwen, met gepaste eerbied voor beide diersoorten. “Wat zal me overkomen?” vraagt degene die als muis is geboren, terwijl degene die als leeuw geboren is vraagt: “Wat zal ik doen?”

De muis wil anderen dwingen van hem te houden om zo van zichzelf te kunnen houden, terwijl de leeuw van zichzelf houdt en daardoor in staat is van de anderen te houden.

De muis is tot alles bereid om te voorkomen dat anderen iets tegen hem kunnen uitrichten, terwijl de leeuw van mening is dat alles wat hij ten gunste van anderen doet ook hemzelf ten goede komt.

Muis of leeuw zijn, dat is de kwestie.

Hoofdstukken

Waarschuwing voor opvoeders.

Het boek is er om de ontwikkeling tot vrijdenkende burgers te bevorderen.

Woord vooraf
Savater neemt je mee naar een van die piepkleine momenten in iemands leven die grootse impact hebben. Zijn kleine zoontje vertelde hem ooit een enge droom waarin hij zijn vader hoort roepen, “heb vertrouwen”. Het zoontje is dat voorval beslist vergeten. Op Savater maakte dit een onuitwisbare indruk. “Al leefde ik duizend jaar, dan nog zou ik je niet kunnen belonen voor de trots die ik die middag voelde toen ik hoorde dat het mijn stem was die je moed kon inblazen.”

Ik las dit boek over de liefde van vaders voor hun kinderen, over de liefde voor het leven in zijn algemeenheid, op een van de zonnigste momenten uit mijn leven. Lago di Bolsena, 35 graden in de schaduw, in een hangmat terwijl Beau, mijn kleinste zoon, zich tegen mij aan genesteld had. Dit was eigenlijk zijn siësta plekje ’s middags.

“Heb vertrouwen in jezelf. Vertrouw op je eigen verstand .. en op je intuïtieve liefde die je weg naar goed gezelschap zal wijzen.”


1. Waarover gaat ethiek

-Ethiek gaat over vrijheid. “Anders dan dieren, planten of levenloze materie kunnen mensen voor een deel hun manier van leven zelf uitvinden en zelf kiezen. Het lijkt dus verstandig goed op te letten bij de keuzes die je maakt in het leven. Dat heet savoir vivre, of levenskunst, of ethiek.

2. Bevelen, gewoontes en grillen

-Gelukkig hoef je niet over alle keuzes in het leven na te denken, veel beslissingen neem je automatisch. Redenen (beweegredenen) om iets te doen kunnen zijn: bevelen, ontlenen hun kracht deels aan angst, deels aan vertrouwen en genegenheid. Gewoontes zijn eerder het gevolg van gemak, Grillen daarentegen komen van binnenuit en geven het grootste gevoel van vrijheid.

3. Doe wat je wilt

-Ethiek gaat over vrijheid. “Anders dan dieren, planten of levenloze materie kunnen mensen voor een deel hun manier van leven zelf uitvinden en zelf kiezen. Leef niet het leven dat anderen voor je hebben bedacht. Het lijkt dus verstandig om de keuzes in je leven heel bewust af te wegen.
-“Een daad is nooit goed, louter en alleen vanwege het gehoorzamen aan een bevel, gewoonte of gril.”
-Doe wat je wilt betekent, geef (diepere) betekenis aan al wat je doet.

4. Bezorg jezelf een goed leven

-“Bevelen, gewoontes, beloningen, straffen, alles wat zich van buitenaf aan je opdringt moet je laten voor wat het is. Al deze kwesties moet je benaderen vanuit jezelf, je eigen binnenste.”
-“Jezelf een goed leven geven kan welbeschouwd niets anders betekenen dan een goed leven (aan anderen) geven”
-“Want liefde voor mezelf en liefde voor ieder ander zijn twee onverbeterlijk verbonden elementen.”- Erich Fromm

5. Word toch wakker

-“Gebruik de dingen als dingen en behandel de mensen als mensen”- Erich Fromm

6. Vrijheid en verantwoordelijkheid
-“Verantwoordelijkheid is weten dat elk van mijn daden mij vormt, mij definieert, mij uitvindt. Bij het kiezen van wat ik wil doen verander ik geleidelijk. Al mijn beslissingen laten een spoor achter in mezelf, voordat ze dat doen in de wereld om mij heen.”

7. Verplaats je eens in een ander

-“Wat betekent het om mensen als mensen - op menswaardige wijze - te behandelen? Dat wil zeggen je probeert je in de ander te verplaatsen…. hem van binnenuit te begrijpen, een ogenblik lang zijn standpunten in te nemen.”
-“Alle mensen zijn gemaakt van de stof waaruit hun dromen bestaan”. Shakespeare. We hoeven niet te verbergen dat we ons bewust zijn van die verwantschap.

8. Geniet er maar van

-“Dieren gebruiken seksualiteit uitsluitend ten behoeve van de voortplanting, voedsel om in leven te blijven en ze bewegen alleen uit noodzaak. De mens heeft daarentegen de erotiek, de gastronomie en de atletiek uitgevonden.
-Niets is slecht enkel vanwege het feit dat het je genot verschaft.
-Ethiek is een weddenschap waarbij je inzet op de waarde van het leven (niet van de dood). Sta me toe al die genietingen te wantrouwen waarvan de voornaamste betovering lijkt te schuilen in de risico’s en het gevaar dat ze met zich mee brengen.

9. Je moet kiezen

-Ethiek is de kunst te kiezen wat het gunstigste voor jou is, de kunst om zo goed mogelijk te leven. Het doel van politiek is het zo goed mogelijk organiseren van de samenleving, zodat iedereen kan kiezen wat gunstig voor hem of haar is.
-Het leren de belangen van een ander als de jouwe te beschouwen en jouw belangen als die van een ander is een deugd die rechtvaardigheid wordt genoemd.

10. Tot besluit – Je moet er zelf over nadenken

-Het leven heeft zin en volgt maar één richting; het gaat vooruit je kunt het leven niet stilzetten, geen enkele zet kan worden overgedaan of gecorrigeerd. Daarom moet je nadenken over wat je wilt en opletten bij wat je doet.
-Waar het mij om gaat, is niet of er leven na de dood is, maar dat er leven vóór de dood is.
-Voor de rest wens ik je veel geluk! En ook herhaal ik wat die stem die op de mijne leek jou in je droom toeriep toen je bijna meegesleurd werd door een wervelstorm: heb vertrouwen!


Veel plezier, de rest van het goede leven!